Thực đơn

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùa mưa lũ năm 2020 ở nước ta đến muộn hơn so với năm 2019 và sẽ kéo dài từ tháng 8 đến tháng 12. Số lượng bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên khu vực biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta năm 2020 có khả năng ở mức xấp xỉ so với năm ngoái. Khu vực Bắc bộ, từ tháng 7 - 10/2020, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình năm 2019. Riêng khu vực Đông Bắc và đồng bằng Bắc Bộ, tổng lượng mưa dự báo sẽ cao hơn từ 10 - 25%. Tháng 11/2020 phổ biến thấp hơn từ 10 - 25%, riêng khu vực Tây Bắc và Đồng bằng Bắc Bộ phổ biến xấp xỉ so với trung bình năm ngoái. Đỉnh lũ trên các sông phổ biến ở mức báo động 1 đến báo động 2 và cao hơn năm 2019. Lũ quét, sạt lở đất có nguy cơ cao xảy ra tại khu vực vùng núi, đặc biệt khu vực Tây Bắc. Khu vực Bắc Trung Bộ, tổng lượng mưa từ 8 - 9 và tháng 11 xấp xỉ lượng mưa trung bình năm 2019, riêng tháng 10 lượng mưa trung bình sẽ cao hơn 10 - 25%. Đỉnh lũ năm 2020 trên hạ lưu các sông chính ở Bắc Trung Bộ sẽ ở mức báo động 1 đến báo động 2 và xấp xỉ đỉnh lũ trung bình năm 2019; các sông từ Quảng Bình đến Thừa Thiên Huế ở mức báo động 2 - báo động 3, một số sông trên báo động 3, tương đương đỉnh lũ trung bình năm ngoái. Trên các sông suối nhỏ, vùng thượng lưu các sông khả năng xuất hiện lũ lớn, lũ quét và sạt lở đất.

Bão lũ tác động trực tiếp đến các hoạt động nuôi trồng thủy sản, gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Trong mùa mưa lũ thường xuất hiện những cơn mưa lớn, kéo dài làm cho các yếu tố thủy, lý, hóa môi trường nuôi thay đổi theo chiều hướng xấu. Những sự thay đổi này làm cho động vật thủy sản bị stress, giảm sức đề kháng và mẫn cảm hơn với các tác nhân gây bệnh có sẵn trong nước như vi khuẩn, vius, kí sinh trùng từ đó dễ dẫn đến dịch bệnh, ảnh hưởng đến hiệu quả nuôi thủy sản. Ngoài ra, mưa lũ còn phá hủy các công trình nuôi trồng như bờ ao, lồng bè, đăng chắn…từ đó làm thất thoát các vật nuôi ra ngoài môi trường.

         Để bảo vệ các đối tượng thủy sản nuôi, nâng cao hiệu quả sản xuất, hạn chế thấp nhất các tác động bất lợi do mưa lũ; xin lưu ý đến các hộ/cơ sở nuôi trồng thủy sản trong tỉnh cần áp dụng các biện pháp theo khuyến cáo của Trung tâm Quan trắc môi trường và dịch bênh thủy sản Miền Bắc thuộc Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I “Bản tin Cảnh báo mùa mưa lũ” (số 86/TTQT ngày 13/7/2020), cụ thể như sau:

1. Đối với tôm nuôi

- Tăng cường gia cố, tu sữa bờ ao, cống lấy nước hạn chế hư hỏng, sạt lỡ do mưa lũ làm thất thoát sản phẩm nhất là khu vực nuôi tôm trên cát (khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp từ biển đổ vào). Thường xuyên theo dõi cập nhật thời tiết để có biện pháp thu hoạch trước khi lũ lụt xẩy ra.

- Khi xẩy ra mưa lũ, độ mặn nước trong ao nuôi sẽ biến động rất mạnh. Để hạn chế hiện tượng độ mặn giảm đột ngột trong ao nuôi tôm, người nuôi phải có kế hoạch điều tiết nước. Trước khi mưa to cần phải lấy nước có độ mặn thích hợp vào ao nuôi, để mực nước trong ao cao nhất. Trong khi mưa nên tránh các hoạt động làm xáo trộn nước trong ao nuôi và sau khi mưa cần nhanh chóng rút bớt nước tầng mặt của ao bằng cách tháo các cữa phai của cống thoát.

- Đối với các vùng nuôi đất bị chua phèn rắc vôi xung quanh bờ ao trước khi mưa phòng nước trôi phèn xuống làm biến động pH ao nuôi.

- Bước vào mùa mưa lũ, các thông số môi trường sẽ có sự biến động lớn làm cho tôm yếu, giảm sức đề kháng, cần cho tôm ăn bằng cách bổ sung Vitamin C, khoáng vi lượng, men tiêu hóa vào khẩu phận ăn của tôm định kỳ 10 - 15 ngày/đợt, mỗi đợt 5 - 7 ngày.

- Người nuôi cần kiểm tra hoạt động của tôm nuôi và môi trường nước trước và sau mưa. Chuẩn bị đầy đủ máy phát điện, máy quạt khí để đề phòng khi điện lưới mất.

2. Đối với vùng nuôi ngao tập trung

- Thu hoạch ngao nuôi khi đạt kích cỡ thương phẩm hạn chế thiệt hại do bão, lũ tụt gây ra. Đối với ngao chưa đạt kích cỡ thu hoạch tiến hành kiểm tra tu bổ lại hệ thống đăng chắn tránh để ngao thất thoát khi mực nước dâng cao. Sau mưa bão, ngao thường tập trung vào các góc đăng, chắn. Cần tiến hành san đều ra toàn bãi.

- Đối với người nuôi: Tuyệt đối không ở lại các chòi canh khu nuôi khi mưa bão lớn đỗ vào nhằm đảm bảo an toàn tính mạng. Theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết; mực nước lũ trên các con sông và tình hình mưa bão trên các phương tiện thông tin đại chúng để chủ động đối phó nhằm bảo vệ ngao một cách có hiệu quả.

- Không nên thả ngao giống ở thời điểm mùa mưa lũ.

3. Đối với vùng nuôi cá rô phi

- Thu hoạch thủy sản nuôi khi đạt kích cỡ thương phẩm.

- Trước mùa mưa bão: Kiểm tra tu bổ lại bờ ao cho chắc chắn, bờ ao phải cao hơn mức nước cao nhất hàng năm 0,5 m. Kiểm tra hệ thống xả tràn ao nuôi. Chuẩn bị lưới, đăng chắn, cọc tre để cắm khi nước tràn hoặc vỡ bờ tránh thất thoát cá nuôi. Khơi thông dòng chảy ở các sông, mương xung quanh ao dể việc thoát nước được dễ dàng. Chuẩn bị máy bơm tiêu úng khi cần thiết (chuẩn bị thêm máy phát điện nếu có để đề phòng điện lưới bị mất). Phát quang cây xung quanh bờ ao để hạn chế cành, lá cây rơi xuống ao làm ô nhiễm ao nuôi khi có bão lũ, đồng thời phòng khi gió lớn gây đổ cây vỡ bờ ao. Rải vôi bột xung quanh bờ ao với lượng khoảng 10kg/100m2 để ổn định pH cho ao nuôi có mưa lũ.

- Khi mưa lớn kéo dài, nước ao nuôi sẽ bị đục và pH bị giảm đột ngột nên bón vôi cho ao, đầm nuôi với liều lượng 0,7 - 1,0 kg/100m3 nước để ổn định pH nước và làm giảm độ đục của nước ao.

- Sau bão lũ, khi phát hiện cây đổ, lá rụng, xác chết gia súc gia cầm ở các khu vực xung quanh đổ xuống ao cần thu gom, loại bỏ ra khỏi ao, tránh làm cho môi trường nước bị ô nhiễm.

- Ngoài ra, môi trường ao nuôi sẽ có những biến động đột ngột, mưa làm rửa trôi phèn, các chất hữu cơ, độc tố tích tụ từ bờ xuống ao làm môi trường nước trong ao nuôi cá luôn biến động. Đây là những nguyên nhân làm cho cá dễ bị stress, dễ mẫn cảm với mầm bệnh, tạo điều kiện cho các vi khuẩn, virus, kí sinh trùng có trong môi trường nước tấn công và gây bệnh cho cá. Do đó, cần thực hiện các biện pháp phòng và trị bệnh trong mùa mưa bão, lũ, lụt như bổ sung Vitamin C vào thức ăn cho cá để tăng cường sức đề kháng. Chủ động xử lý môi trường nước bằng vôi bột với lượng 2 - 3kg/100m3 nước ao hoặc một số hóa chất được phép sử dụng trong nuôi thủy sản (như TCCA, BKC, Chlorine,…) theo đúng liều lượng hướng dẫn của nhà sản xuất để khử trùng nước ao nuôi, phòng bệnh cho thủy sản nuôi.

- Hạn chế cho ăn khi có mưa bão để hạn chế ô nhiễm môi trường, tránh lãng phí.

4. Đối  với cá nuôi lồng trên sông/hồ

- Tiến hành thu hoạch khi cá nuôi đạt kích cỡ thương phẩm trước mùa mưa lũ.

- Kiểm tra lại lồng bè, gia cố lại hệ thống dây neo, phao lồng và di chuyển vào nơi có dòng chảy nhẹ để tránh mưa lũ làm hỏng lồng. Chuẩn bị thuyền máy, phao cứu sinh hỗ trợ khi cần thiết.

- Mực nước và tốc độ dòng chảy ở các sông, suối sẽ tăng lên khi có mưa lũ. Do đó, ở những nơi có dòng chảy lớn cần dùng tấm phên, bạt che chắn phía trước lồng nuôi làm giảm dòng chảy trực tiếp vào lồng, ngăn chặn các vật rắn, gỗ làm hư hỏng lồng gây thất thoát cá ra ngoài.

- Song song với việc phòng chống lũ lụt, người nuôi cần thực hiện các biện pháp phòng và trị bệnh trong mùa mưa lũ như bổ sung Vitamin C vào thức ăn cho cá để tăng cường sức đề kháng, treo túi vôi trước dòng chảy để phòng bệnh cho cá, thường xuyên vệ sinh lồng sạch sẽ, thông thoáng để thoát nước. Hạn chế cho ăn khi có mưa bão để hạn chế ô nhiễm môi trường, tránh lãng phí./.

Sỹ Công - Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh