Thực đơn

Theo những mùa hoa nở, người làm nghề nuôi ong du mục lại mải miết dẫn ong đi các địa phương. Thời điểm này, dưới những tán rừng keo ở những vùng miền núi Hà Tĩnh, ong sống trong những chiếc thùng bằng gỗ, được người dân du mục tất bật chăm sóc mỗi ngày để lấy mật.

Những năm gần đây, trên địa bàn Hà Tĩnh xuất hiện nhiều người ở các tỉnh khác về mượn tán rừng để nuôi ong. Sau một thời gian, các hộ này lại di chuyển sang địa phương khác. Nghề nuôi ong “du mục” tuy vất vả nhưng mang lại thu nhập ổn định giúp họ cải thiện cuộc sống gia đình.

Mới 33 tuổi đời nhưng anh Lê Phi Long quê ở xã Biển Hồ, thành phố  Pleiku, tỉnh Gia Lai đã có 12 năm làm nghề nuôi ong du mục. Hàng năm, cứ đến tháng 4 âm lịch là anh quay lại vùng rừng trồng keo thuộc địa bàn xã Lưu Vĩnh Sơn huyện Thạch Hà để nuôi ong. Dù cuộc sống du mục nay đây mai đó, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn đủ bề nhưng anh vẫn rất gắn bó yêu nghề, cố gắng bám trụ để có thêm thu nhập cải thiện cuộc sống gia đình.

Dù vất vả nhưng anh Lê Phi Long luôn chăm chút những thùng ong với mong muốn thu được nhiều mật

Anh Long chia sẻ: Vất vả nghề này là phải di chuyển nhiều, thường đến những địa bàn xa lạ nên phải tập thích nghi dần với cuộc sống nơi ở mới. Mọi sinh hoạt hàng ngày khá bất cập nhưng bù lại cho nguồn thu nhập khá ổn định.

 “Nghề này phải ăn ngủ cùng đàn ong để canh giữ, kiểm tra và chăm sóc tổ ong. Mùa cây nhiều hoa, đàn ong cho nhiều mật, thời điểm ít hoa, người nuôi phải cho ong ăn thêm bột đậu nành và đường không để ong đói.”, anh  Long nói thêm.

Cũng là người có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề nuôi ong du mục, vượt chặng đường gần 1.000km, ông Vũ Hữu Thuận (SN 1974) đưa hơn 200 tổ ong từ Đắk Lắk ra Hà Tĩnh để nuôi. Những đàn ong được nuôi trong các thùng gỗ, đặt thẳng hàng ở giữa tán rừng keo huyện Hương Sơn.

Ông Thuận chia sẻ, do di chuyển đàn ong theo những mùa hoa nên chất lượng mật của ong ở mỗi mùa, mỗi thời điểm là khác nhau. Nếu nuôi ong mà không di chuyển theo những mùa hoa, để ong cố định một chỗ thì ong sẽ đói, chết nhiều, thậm chí có đàn còn bỏ tổ bay đi.

"Nghề này theo đàn ong di chuyển khắp các tỉnh, rất ít khi ở nhà. Tôi theo nghề này hơn 10 năm qua, công việc tuy vất vả nhưng cũng cố gắng làm để kiếm thêm thu nhập. Ra đây từ tháng 4 đến tháng 10, mỗi mùa hoa sẽ thu về khoảng vài chục tấn mật. Mật khi thu hoạch xong công ty sẽ về mua tại nơi. Năm nay thời tiết thuận lợi nên mật đạt chất lượng cao", ông Thuận  nói.

Theo những người nuôi ong cho biết, từ tháng 4 hàng năm, họ bắt đầu đưa ong ra vùng miền Trung, miền Bắc. Thời điểm này nhiều loài hoa nở, ong ăn để làm mật. Và đến cuối tháng 10 (Dương lịch), khi hết mùa hoa, trời chuyển lạnh, đàn ong lại được họ di chuyển vào Tây Nguyên để nuôi, phòng tránh thiệt hại do mưa bão thường xảy ra ở Hà Tĩnh.

Đầu tháng 4 năm nay, anh Trần Đăng Phong quê ở tỉnh Hà Nam, đã theo bố di chuyển những đàn ong đến tại vườn keo chàm ở xã Cẩm Quan, huyện Cẩm Xuyên. Anh Phong cho biết, gia đình có truyền thống làm nghề nuôi ong chạy vườn, nên khi học xong trung học phổ thông anh liền theo bố nối nghiệp. Thời điểm này, bố đang về quê, chỉ còn một mình anh ở lại trông coi vườn ong.

Theo tính toán của anh Phong, cứ 15 ngày là có thể thu hoạch được một lần mật ong, với 350 tổ ong hiện có, có thể cho sản lượng 1 tấn/tháng. Với giá bán hiện nay khoảng 50.000đồng/lít tương đương 350.000đồng/kg mật ong thì vườn ong của gia đình cho thu nhập gần 35 triệu đồng, trừ chi phí vẫn cho lãi 13-15 triệu đồng/tháng

Những dãy thùng ong dưới tán rừng keo đang giúp cuộc sống người chăn nuôi ong “du mục” có thu nhập ổn định.

Với những người theo nghề nuôi ong du mục, họ hiểu đây là nghề cho ong ăn theo từng mùa hoa. Vậy nên họ đã thuộc nằm lòng những mùa hoa nào cho mật thơm ngon, những mùa hoa nở, những vùng đất nào có thể đến.

Theo anh Phong, hết mùa mật keo ở Hà Tĩnh, sẽ đến mùa mật cao su, cà phê ở Tây Nguyên; mùa hoa nhãn, hoa vải lại quay ra miền Bắc. Thường thì các trại ong thường đóng gần nhau, hỗ trợ nhau quay mật sẽ tiết kiệm được chi phí, nếu các trại xa nhau thì phải thuê nhiều lao động địa phương để kịp tiến độ.

Đến mùa hoa, những người nuôi ong du mục lại vượt cả ngàn km để đến vùng đất mới chăn ong. Họ cần mẫn, lặng lẽ dâng cho đời hương thơm mật ngọt, thứ quà tặng tinh khiết nhất của tự nhiên. Năm nay, người nuôi ong du mục phấn khởi bởi thời tiết khá thuận lợi, mật ong được mùa, giá bán ổn định hơn so với các năm trước.

Theo người nuôi, công đoạn lấy mật cũng khá cầu kỳ, sau khi ong lấy mật và sáp phủ kín khoảng 2/3 khay, người nuôi phải dùng biện pháp xông khói để đuổi ong đi. chu kỳ lấy mật phụ thuộc theo thời tiết, thường kéo dài 10 - 15 ngày/lần.

          Với nghề nuôi ong “du mục” , ngoài yếu tố thời tiết, khu rừng lắm hoa, cây tự nhiên cho đàn ong lấy mật thì việc chọn hướng đặt thùng gỗ tránh gió lùa, côn trùng gây hại rất quan trọng, giúp đàn ong sinh trưởng, phát triển tốt. Dưới tán rừng keo mát mẻ được cho là nơi lý tưởng để đặt thùng gỗ nuôi ong. Đặc biệt, khác với các loài hoa, cỏ cây thảo mộc, cây keo tiết mật từ lá non, rất thuận lợi cho ong lấy mật.

Mật ong nuôi dưới tán rừng cho năng suất và chất lượng cao cần khuyến khích phát triển. bên cạnh đó, thời kỳ các "du mục" thu hoạch mật ong, nhiệt độ ở tỉnh Hà Tĩnh phổ biến từ 37 đến 38oC, có nơi trên 39oC, nắng nóng gay gắt xảy ra trên diện rộng. Vì vậy, lực lượng kiểm lâm tỉnh Hà Tĩnh luôn đẩy mạnh tuyên truyền người nuôi ong "du mục" thực hiện các biện pháp phòng, chống cháy rừng, không mang lửa vào rừng để đảm bảo an toàn tài sản, nhất là ở những khu vực rừng trọng điểm, dễ cháy.

Dù vất vả nay đây mai đó, sống xa nhà nhưng nghề nuôi ong “du mục” đang là nghề mưu sinh chính của các hộ dân ở các tỉnh như Hà Nam, Thanh Hóa, Gia Lai,…Vì vậy cấp ủy chính quyền và ngành chức năng vừa tăng cường quản lý vừa tạo điều kiện để họ phát triển nghề một cách thuận lợi.

Nguyễn Hoàn